મેટલ ડિટેક્ટર એક એવું યંત્ર છે જે ધાતુઓની હાજરી શોધવા માટે વપરાય છે. આ સાધન વિવિધ સ્થળોએ, ખાસ કરીને એરપોર્ટ અને મોલ જેવા જાહેર સ્થળોએ, સુરક્ષા માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે. આ લેખમાં આપણે મેટલ ડિટેક્ટરના કાર્યપદ્ધતિ, ઇતિહાસ અને શોધ વિશે વિગતવાર જાણીશું.
મેટલ ડિટેક્ટર કેવી રીતે કામ કરે છે?
મેટલ ડિટેક્ટર ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક ઇન્ડક્શનના સિદ્ધાંત પર કાર્ય કરે છે. તેમાં એક કોઇલ હોય છે જેમાંથી ઇલેક્ટ્રિક કરંટ પસાર થાય છે, જેનાથી ચુંબકીય ક્ષેત્ર ઉત્પન્ન થાય છે. જ્યારે આ ક્ષેત્ર કોઈ ધાતુની નજીક આવે છે, ત્યારે ધાતુમાં એક વીજપ્રવાહ પ્રેરિત થાય છે, જેનાથી ક્ષેત્રમાં ફેરફાર થાય છે. આ ફેરફાર ડિટેક્ટર દ્વારા શોધવામાં આવે છે અને ધાતુની હાજરી સૂચવવામાં આવે છે.
મેટલ ડિટેક્ટરનો ઇતિહાસ અને શોધ
મેટલ ડિટેક્ટરની શોધ 1881માં ગુરહામ બેલે કરી હતી. તેમના યંત્રને ઇન્ડક્શન બેલેન્સ કહેવામાં આવતું હતું. 1933માં ગેરહાર્ટ ફિશર નામના વૈજ્ઞાનિકે જમીનમાં રહેલી ધાતુઓ શોધવા માટે ‘મેટાલોસ્કોપ’ બનાવ્યો હતો. ચંદ્ર પર ધાતુ શોધવા માટે પણ આધુનિક મેટલ ડિટેક્ટર ચાર્લ્સ ગ્રેટ નામના વૈજ્ઞાનિકે બનાવ્યા હતા.
મેટલ ડિટેક્ટરના ઉપયોગો
મેટલ ડિટેક્ટરનો ઉપયોગ માત્ર સુરક્ષા માટે જ નહીં, પણ ઘણા બધા ક્ષેત્રોમાં થાય છે. જેમ કે:
- પુરાતત્વવિદ્યામાં પ્રાચીન ધાતુઓ શોધવા
- ખાણકામમાં ખનીજો શોધવા
- ઇજનેરીમાં ખામીઓ શોધવા
- સંશોધનમાં
આશા છે કે આ માહિતી તમારા માટે ઉપયોગી થશે. ગુજરાતીમાં વધુ રસપ્રદ સામાન્ય જ્ઞાન માટે અમારા બ્લોગને ફોલો કરો!
