અહી તમે Charak Samhita book in gujarati PDF Download કરી શકશો. ચરક સંહિતા બૂક અથવા પુસ્તક ગુજરાતી માં pdf રૂપે આપેલી છે. આ Book Free Download થશે.
સૌ પ્રથમ આ ગ્રંથ વિષે જાણો કે આ ચરક સંહિતા ગ્રંથ કેમ મહત્વનો છે. આ ચરક સંહિતા એ આયુર્વેદ (Ayurveda) નો પ્રાચીન ગ્રંથ છે જેના આચાર્ય ચરક (Acharya Charak) દ્વારા લખવામાં આવેલો હતો. આ ગ્રંથ એ સંસ્કૃત ભાષામાં લખવામાં આવ્યો હતો.
Charak Samhita (ચરક સંહિતા) Book in gujarati PDF Download
| બુક | Charak Samhita in gujarati |
| ભાષા | ગુજરાતી |
| પ્રકાર | અયુર્વેદિક બૂક |
ચરક સંહિતા ગ્રંથ: આયુર્વેદનું મૂળભૂત જ્ઞાન
આચાર્ય ચરક વિષે વાત કરીએ તો તેઓ પ્રાચીન કલા અને આયુર્વેદમાં મહત્વનો ફાળો ભજવેલો છે, જેની માટે તેઓ વિશ્વવિખ્યાત છે. આચાર્ય ચરકને આયુર્વેદના પિતામહ (Father of Ayurveda) માનવામાં આવે છે.
આ ચરક સંહિતા ગ્રંથના લેખનમાં કેટલાક શબ્દો પાલી ભાષામાં લખાયેલા છે. ચરક સંહિતા ગ્રંથને 8 ભાગોમાં વિભાજિત કરવામાં આવેલ છે અને એમાં કુલ 120 અધ્યાય આવેલા છે.
ચરક સંહિતામાં આયુર્વેદના બધા જ સિદ્ધાંત છે અને જે આ ગ્રંથમાં નથી તે બીજા કોઈ સાહિત્યમાં નથી. આ ગ્રંથ આયુર્વેદના સિદ્ધાંતોનો પૂર્ણ ગ્રંથ ગણાય છે.
ચરક સંહિતા એ આયુર્વેદિક ચિકિત્સા (Ayurvedic Treatment) માં એક મહત્વનો અને પાયાનો ગ્રંથ છે, જે 2,000 વર્ષ પહેલાં આચાર્ય ચરક દ્વારા લખવામાં આવ્યો હતો.
ચરક સંહિતાને 8 વિભાગો છે, જેને “સ્થાન” (Sthana) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે શરીરરચના (Anatomy), નિદાન (Diagnosis), સારવાર (Treatment) અને ઔષધીય વનસ્પતિઓ (Medicinal Plants) સહિત દવાના વિવિધ પાસાઓ વિષે માહિતી ધરાવે છે. આ લેખમાં, આપણે દરેક સ્થાન વિષે ચર્ચા કરીશું અને તેમાં રહેલી મુખ્ય ઉપદેશો અને આંતરદૃષ્ટિ વિષે વાત કરીશું.
ચરક સંહિતા – મુખ્ય 8 વિભાગો (Major 8 Sections)
સૂત્ર સ્થાન (Sutra Sthana)
પ્રથમ વિભાગમાં આયુર્વેદિક દવાના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો અને ખ્યાલોને આવરી લેવામાં આવે છે. અને મુખ્ય ઉપદેશો, જેમાં ત્રણ દોષો (Three Doshas), પાચનની ખ્યાલો અને આહાર અને જીવનશૈલીનું મહત્વ દર્શાવે છે.
જાણવા જેવું: શું તમે જાણો છો કે આયુર્વેદિક પ્રેક્ટિશનરો માને છે કે 700,000 થી વધુ છોડ તેમજ વનસ્પતિ છે જેનો ઔષધીય હેતુઓ માટે ઉપયોગ કરી શકાય છે?
નિદાન સ્થાન (Nidana Sthana)
બીજા વિભાગમાં રોગોના નિદાનને આવરી લેવામાં આવેલ છે. મુખ્ય ઉપદેશો કે જેમાં રોગનું કારણ અને નાડી નિદાન (Pulse Diagnosis) વિષે સમજાવવામાં આવે છે.
જાણવા જેવું: શું તમે જાણો છો કે આયુર્વેદિક દવાનો ઉપયોગ ડાયાબિટીસ (Diabetes), સંધિવા (Arthritis) અને અસ્થમા (Asthma) જેવા રોગોની સારવાર માટે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે?
વિમાન સ્થાન (Vimana Sthana)
ત્રીજા વિભાગમાં રોગોના સંચાલનને લગતી માહિતી આવરી લેવામાં આવેલ છે. મુખ્ય ઉપદેશો કે જેમાં રોગોના સારવાર માટે જડીબુટ્ટીઓ (Herbs), ખનિજો (Minerals) અને અન્ય કુદરતી ઉપચારોના ઉપયોગની માહિતી આપે છે.
જાણવા જેવું: શું તમે જાણો છો કે આયુર્વેદિક દવા એક સર્વગ્રાહી અભિગમનો છે જે માત્ર શારીરિક લક્ષણો જ નહીં, પણ માનસિક (Mental) અને ભાવનાત્મક (Emotional) આરોગ્ય ને ધ્યાનમાં લે છે?
શરીર સ્થાન (Sharira Sthana)
ચોથા વિભાગમાં શરીર રચના અને શરીરવિજ્ઞાનને લગતી માહિતી આવરી લેવામાં આવેલ છે. મુખ્ય ઉપદેશો કે જેમાં સાત ધાતુ (Seven Dhatus – પેશીઓ) અને અગ્નિ (Agni – પાચન અગ્નિ) ના ખ્યાલો વિષે માહિતી આપવામાં આવેલ છે.
જાણવા જેવું: શું તમે જાણો છો કે આયુર્વેદિક દવા મન અને શરીરને એકબીજા સાથે જોડાયેલા માને છે અને તે માનસિક અસંતુલન એ શારીરિક બીમારીમાં ભાગ ભજવે છે?
ઇન્દ્રિય સ્થાન (Indriya Sthana)
પાંચમા વિભાગમાં જ્ઞાનેન્દ્રિયો અને તેમના કાર્યોને લગતી માહિતી આવરી લેવામાં આવેલ છે. મુખ્ય ઉપદેશો કે જેમાં આરોગ્ય જાળવવામાં પાંચ ઇન્દ્રિયો (Five Senses) અને સંવેદનાત્મક દ્રષ્ટિ (Sensory Perception) ની માહિતી આપવામાં આવેલ છે.
જાણવા જેવું: શું તમે જાણો છો કે આયુર્વેદિક દવા એરોમાથેરાપી (Aromatherapy) અને મસાજ (Massage) ના ઉપચારાત્મક સાધનો તરીકે ઉપયોગ પર ખૂબ ભાર મૂકે છે?
ચિકિત્સા સ્થાન (Chikitsa Sthana)
છઠ્ઠા વિભાગમાં ચોક્કસ રોગો અને તેમની સારવારને આવરી લે છે. મુખ્ય ઉપદેશો કે જેમાં વિવિધ પરિસ્થિતિઓની સારવાર માટે હર્બલ ફોર્મ્યુલેશન (Herbal Formulations) નો ઉપયોગ અને જીવનશૈલીમાં ફેરફાર (Lifestyle Changes) વિષે માહિતી આપવામાં આવેલ છે.
જાણવા જેવું: શું તમે જાણો છો કે આયુર્વેદિક દવા રોગના વિકાસના છ તબક્કાઓને દર્શાવે છે, અને સારવાર દરેક તબક્કાને અનુરૂપ કરે છે?
કલ્પ સ્થાન (Kalpa Sthana)
સાતમા વિભાગમાં ફાર્માસ્યુટિકલ તૈયારીઓને આવરી લે છે. મુખ્ય ઉપદેશો કે જેમાં હર્બલ ફોર્મ્યુલેશન, તેલ (Oils) અને અન્ય કુદરતી ઉપચારોના ઉપયોગ સહિતની વિષે માહિતી આપવામાં આવેલ છે.
જાણવા જેવું: શું તમે જાણો છો કે આયુર્વેદિક દવા આઠ વિવિધ પ્રકારની દવાઓને દર્શાવે છે, જેમાં છોડ આધારિત, પ્રાણી આધારિત અને ખનિજ-આધારિત ઉપાયોનો સમાવેશ થાય છે?
સિદ્ધિ સ્થાન (Siddhi Sthana)
આઠમા અને અંતિમ વિભાગમાં આધ્યાત્મિક મુક્તિની પ્રાપ્તિને આવરી લે છે. મુખ્ય ઉપદેશો કે જેમાં આધ્યાત્મિક ધ્યેયો હાંસલ કરવા માટે સ્વસ્થ મન (Healthy Mind) અને શરીર (Body) ના મહત્વ વિષેની માહિતી આપવામાં આવેલ છે.
જાણવા જેવું: શું તમે જાણો છો કે આયુર્વેદિક ચિકિત્સા આધ્યાત્મિક મુક્તિની પ્રાપ્તિને માનવ જીવનનું અંતિમ લક્ષ્ય માને છે?
નિષ્કર્ષ (Conclusion)
ચરક સંહિતા એ આયુર્વેદનો એક પાયાનો ગ્રંથ છે, જે આરોગ્ય અને સુખાકારી માટે એક વ્યાપક માર્ગદર્શિકા પ્રદાન કરે છે. આધુનિક સમયમાં પણ આયુર્વેદિક દવાની સતત સુસંગતતા અને મહત્વતા યથાવત છે. આ ગ્રંથ આયુર્વેદિક સિદ્ધાંતોને ઊંડાણપૂર્વક સમજવામાં મદદ કરે છે અને આપણને પ્રકૃતિ સાથે સુમેળ સાધીને સ્વસ્થ જીવન જીવવાની પ્રેરણા આપે છે.
ચરક સંહિતા બુક ગુજરાતી PDF માં ડાઉનલોડ કરીને, તમે આ પ્રાચીન જ્ઞાનનો લાભ લઈ શકો છો અને આયુર્વેદના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો શીખી શકો છો.
ચરક સંહિતામાં મુખ્ય 8 વિભાગો નીચે પ્રમાણે છે, તેમજ ઉપર PDF માં આપેલી ચરક સંહિતા બુક એ પ્રથમ ભાગ છે:
- સૂત્ર સ્થાન (Sutra Sthana)
- નિદાન સ્થાન (Nidana Sthana)
- વિમાન સ્થાન (Vimana Sthana)
- શરીર સ્થાન (Sharira Sthana)
- ઇન્દ્રિય સ્થાન (Indriya Sthana)
- ચિકિત્સા સ્થાન (Chikitsa Sthana)
- કલ્પ સ્થાન (Kalpa Sthana)
- સિદ્ધિ સ્થાન (Siddhi Sthana)
