આ લેખ ભારતના રાષ્ટ્રીય પ્રતીક, અશોક સ્તંભ વિશે વિગતવાર માહિતી આપે છે. તેના ઇતિહાસ, પ્રતીકાત્મક મહત્વ, સ્થાપત્ય અને શિલ્પકળા વિશે જાણકારી મેળવો.
keywords: અશોક સ્તંભ, રાષ્ટ્રીય પ્રતીક, ભારત, મૌર્ય સામ્રાજ્ય, સિંહ, અશોક ચક્ર, સારનાથ, પ્રતીકાત્મક મહત્વ
બુલેટ પોઇન્ટ સારાંશ
- અશોક સ્તંભ ભારતનું રાષ્ટ્રીય પ્રતીક છે.
- તેમાં ચાર સિંહોનું શિલ્પ છે, દરેક નીચે 24 આરાવાળું અશોક ચક્ર છે.
- ચાર સિંહોની વચ્ચે હાથી, ઘોડો, વૃષભ અને સિંહના શિલ્પો છે.
- મૌર્ય સમ્રાટ અશોક દ્વારા બીજી સદી બીસીમાં બનાવવામાં આવેલા.
- દેશભરમાં ઘણા સ્થળોએ તેના અવશેષો મળે છે.
- તે જ્ઞાન અને શક્તિનું પ્રતીક છે.
અશોક સ્તંભ: એક ઐતિહાસિક અને પ્રતીકાત્મક સ્મારક
અશોક સ્તંભ ભારતનું રાષ્ટ્રીય પ્રતીક છે અને તે ભારતીય ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિનું એક મહત્વનું પ્રતીક છે. ચલણી નોટો, સિક્કાઓ અને અન્ય રાષ્ટ્રીય દસ્તાવેજો પર તેનું ચિત્ર જોવા મળે છે. આ સ્તંભનું મહત્વ ફક્ત રાષ્ટ્રીય ગૌરવ સુધી જ સીમિત નથી, પરંતુ તે ઐતિહાસિક અને પ્રતીકાત્મક મૂલ્ય પણ ધરાવે છે.
અશોક સ્તંભનું શિલ્પ અને રચના
અશોક સ્તંભમાં એક સ્તંભ ઉપર ચાર સિંહોનું શિલ્પ છે જે ચારે દિશા તરફ મોં કરીને બેઠેલા છે. દરેક સિંહની નીચે 24 આરાવાળું અશોક ચક્ર છે. ચાર સિંહોની વચ્ચે વૃષભ (બળદ), અશ્વ (ઘોડો), હાથી અને સિંહના શિલ્પો પણ છે.
| પ્રાણી | પ્રતીક |
|---|---|
| હાથી | ભગવાન બુદ્ધનો જન્મ |
| વૃષભ | ભગવાન બુદ્ધનો જન્મ (વૃષભ રાશિ) |
| અશ્વ | બુદ્ધનો ગૃહત્યાગ |
| સિંહ | જ્ઞાન અને શક્તિ |
અશોક સ્તંભનું પ્રતીકાત્મક મહત્વ
અશોક સ્તંભના ચાર પ્રાણીઓનું પ્રતીકાત્મક મહત્વ ખૂબ જ ઊંડાણ ધરાવે છે. હાથી ભગવાન બુદ્ધના જન્મ સાથે સંકળાયેલ છે, જ્યારે વૃષભ તેમના જન્મ રાશિનું પ્રતીક છે. અશ્વ બુદ્ધના ગૃહત્યાગને દર્શાવે છે, જ્યારે સિંહ જ્ઞાન અને શક્તિનું પ્રતીક છે. આમ, અશોક સ્તંભ જ્ઞાન, શક્તિ અને ધર્મનો સંદેશ આપે છે.
ઇતિહાસ અને સ્થાપત્ય
મૌર્ય સામ્રાજ્યના સમ્રાટ અશોકે બીજી સદી બીસીમાં આ સ્તંભો બંધાવ્યા હતા. દેશમાં અનેક સ્થળોએ આવા સ્તંભો છે, પરંતુ હાલમાં માત્ર 14 સ્તંભોના અવશેષો જોવા મળે છે. આ બધા સ્તંભો પથ્થરના બનેલા છે અને સરેરાશ 40 થી 50 ફૂટ ઊંચા અને 50 ટન જેટલા ભારે છે. મોટા ભાગના સ્તંભો બિહારના સારનાથ, સાંચી, છપરા અને ચંપારણમાં સ્થિત છે. એક સ્તંભ પાકિસ્તાનના ખૈબર વિસ્તારમાં પણ જોવા મળે છે.
અશોક સ્તંભ માત્ર એક ઐતિહાસિક સ્મારક નથી, પરંતુ ભારતના રાષ્ટ્રીય ગૌરવ અને સંસ્કૃતિનું પ્રતીક છે. તેનું શિલ્પ અને પ્રતીકાત્મક મહત્વ આપણને આપણા ઇતિહાસ અને સંસ્કૃતિ પ્રત્યે ગૌરવ અનુભવ કરાવે છે.
અશોક સ્તંભનું મહત્વ શું છે?
તે ભારતનું રાષ્ટ્રીય પ્રતીક છે અને તે જ્ઞાન, શક્તિ અને ધર્મનું પ્રતીક છે.
અશોક સ્તંભ ક્યારે બનાવવામાં આવ્યા હતા?
બીજી સદી બીસીમાં મૌર્ય સમ્રાટ અશોક દ્વારા.
અશોક સ્તંભ કયા પદાર્થમાંથી બનાવવામાં આવેલા છે?
પથ્થર.
અશોક સ્તંભ કયા સ્થળોએ જોવા મળે છે?
બિહાર (સારનાથ, સાંચી, છપરા, ચંપારણ), ખૈબર (પાકિસ્તાન) અને અન્ય સ્થળો.
